Me perden e gjelbër të kopshteve të varura, ndërtesa Planeta është një nga blloqet e zyrave më të njohura të Barcelonës. Më herët këtë verë, ajo u ble si pjesë e një shpenzimi të madh për bordin “Monopoly” nga njeriu më i pasur i Spanjës, themeluesi i markës së modës Zara, Amancio Ortega. Përmes zyrës së familjes së tij në Pontegadea, e cila investon pasurinë e tij personale, Ortega sapo ka blerë edhe hotelin me pesë yje Banke në Paris, një pallat në Florida dhe gjysmën e aksioneve në operatorin e Teesport në verilindje të Anglisë.
Pse gjithë ky nxitim?
Ortega është gati të marrë një divident rekord prej 3.1 miliardë eurosh (2.7 miliardë paund) këtë vit nga aksionet e tij në grupin mëmë të Zara-s, Inditex. Ai thuhet se po nxiton të shpenzojë të ardhurat, të cilat në të kundërt do t’i nënshtrohen taksave mbi pasurinë. Burime pranë Pontegadeas i thanë Guardian se nuk po investonte për të shmangur taksat, por për të krijuar pasuri nga asetet origjinale, për ta mirëmbajtur atë, për ta shtuar dhe konsoliduar atë gjatë brezave.
Cilado qoftë arsyeja, portofoli i pronave të Ortegas është rritur me shpejtësi vitet e fundit, duke e bërë zyrën e tij familjare një nga pronarët më të mëdhenj të pasurive të paluajtshme në Evropë. Ndërsa kancelarët anembanë Evropës kërkojnë mënyra për të riparuar dëmin në financat publike të shkaktuara nga tronditjet e njëpasnjëshme globale, ka një kërkesë në rritje për mënyra më efektive për të taksuar pasuritë më të mëdha private. Spanja është një nga vetëm tre vendet evropiane (së bashku me Zvicrën dhe Norvegjinë) që ende mbledhin taksa mbi pasurinë, dhe politikëbërësit po i drejtohen Madridit për të nxjerrë mësime se çfarë funksionon – dhe çfarë jo.
Në Mbretërinë e Bashkuar, ish-lideri i Partisë Laburiste Neil Kinnock dhe ish-kancelarja në hije e partisë, Anneliese Dodds, i janë bashkuar atyre që kërkojnë që Rachel Reeves të prezantojë një taksë mbi pasurinë. Në Francë, një propozim i ngjashëm që synon drejtpërdrejt ultra të pasurit me asete mbi 100 milionë euro u miratua nga dhoma e ulët, por u refuzua nga senati. Taksat mbi pasurinë janë hartuar për të marrë një përqindje të aseteve të një personi çdo vit. Dikur mjaft të zakonshme, ato gradualisht kanë dalë nga përdorimi, të zëvendësuara nga taksa që ndikojnë kur paratë ndryshojnë duar, për shembull, përmes pagesave të dividentëve, trashëgimisë dhe shitjeve të aksioneve ose pronave.
Taksa e solidaritetit
Taksa e pasurisë në Spanjë daton që nga viti 1978, një vit që shënoi kalimin në demokraci nga diktatura. Qeveritë rajonale marrin të ardhurat e mbledhura nga taksa, një sistem që funksionoi mirë derisa, pas një pauze të shkurtër gjatë krizës financiare, u rikthye në vitin 2011. Me rikthimin e saj, administrata konservatore e Madridit reagoi duke e ulur normën në zero. Ky veprim u solli dobi futbollistëve me të ardhura të larta në Real Madrid, tërhoqi banorë të rinj nga rajone të tjera dhe të ardhur nga Venezuela dhe vende të tjera të Amerikës Latine, duke rritur çmimet e pronave.
Në vitin 2022, rajoni i Andaluzisë në jug, i drejtuar nga konservatorët, njoftoi se edhe ai do ta ulte normën në zero. Duke luajtur me termin spanjoll për parajsën fiskale, paraíso fiscal, udhëheqësi rajonal i Madridit. Pastaj Galicia, në veriperëndim, ku Ortega është rezident për taksën e pasurisë, iu bashkua kësaj grindjeje duke ofruar një zbritje prej 50%. Një burim të ardhurash që kishte siguruar qindra miliona euro në vit për të mbështetur shërbimet lokale, përfshirë kujdesin shëndetësor, ishte nën kërcënim. Beteja për ta shpëtuar u shndërrua në një përleshje midis qeverisë qendrore të udhëhequr nga socialistët, të kryesuar nga Pedro Sánchez, dhe qeverive autonome rajonale të drejtuara nga konservatorët.
Në fund të dhjetorit 2022, Sánchez ndërmori veprime, me taksën e solidaritetit mbi pasuritë e mëdha. Fillimisht për dy vjet, për të ndihmuar me shpenzimet publike pas pandemisë, tani është shtyrë deri në rishikimin e financimit rajonal, gjë që nuk ka gjasa të ndodhë së shpejti. Është hartuar në një mënyrë të tillë që çdo e ardhur e humbur nga rajonet do të mblidhej në mënyrë të centralizuar. Norma fillon nga 1.7% për ata me pasuri neto prej 3 milionë eurosh, duke u rritur në 3.5% për pasuritë mbi 10 milionë euro.
Ka lehtësime: 700,000 eurot e para përjashtohen, si dhe 300,000 euro për rezidencën kryesore. Një kufi për të ndihmuar ata që kanë pasuri dhe ata që kanë varfëri në para do të thotë që taksat e kombinuara mbi të ardhurat dhe pasurinë nuk mund të kalojnë 60% të të ardhurave.
Shifrat e ndara me Guardian nga Ministerio de Hacienda (Thesari Spanjoll) tregojnë se në vitin e parë, 2023, rajonet mblodhën 1.25 miliardë euro dhe qeveria qendrore 630 milionë euro; një total prej 1.88 miliardë eurosh. Në vitin 2024, rajonet ndërmorën hapin logjik të mbajtjes së të ardhurave për vete. Të ardhurat totale u rritën në 2 miliardë euro.
“Taksa e solidaritetit nuk është një mjet për të mbledhur të ardhura për qeverinë qendrore, është një mënyrë për të detyruar rajonet të mbledhin më shumë”, thotë Dirk Foremny, profesor i asociuar i ekonomisë në Universitetin e Barcelonës. Në këtë drejtim, ka funksionuar në mënyrë të përkryer. Si një mjet për rritjen e të ardhurave, është i kufizuar. Qasja nga Madridi ka qenë e lehtë, megjithëse rregullat mund të ndryshohen për të mbledhur më shumë.
Shumat e mbledhura janë në të njëjtin nivel me taksën e trashëgimisë – tashmë të zbritur shumë nga rajonet – e cila mbledh rreth 3 miliardë euro në vit. Në të kundërt, taksat mbi të ardhurat sjellin 130 miliardë euro. Por Foremny thotë se taksa e solidaritetit ka një vlerë sociale.
Ajo që është e qartë është se, dy vjet më vonë, një eksod i parashikuar i të pasurve, i trumbetuar në tituj të pafund alarmues, nuk është materializuar. Forbes numëroi 26 miliarderë spanjollë në vitin 2021. Këtë vit, liston 34 prej tyre, me një pasuri neto të kombinuar që tejkalon lehtësisht 200 miliardë dollarë.
A mund të detyrohen miliarderët të paguajnë më shumë? Ekspertët tregojnë një përjashtim të madh: atë për “kompanitë familjare”. Fillimisht të hartuara për të inkurajuar bizneset e vogla dhe të mesme, këto struktura po përdoren gjithashtu nga pasuritë më të mëdha për të menaxhuar asetet e tyre. Ka kufizime. Një taksapagues duhet të tregojë se asetet po përdoren për aktivitet ekonomik, domethënë, për një tregti ose biznes. Paratë e gatshme dhe aksionet e mbajtura thjesht për qëllime investimi janë të tatueshme. Pasuritë e paluajtshme që fitojnë qira nuk janë.
Nëse përjashtimi familjar hiqet, Debois thotë se miliarderët nuk do të largohen domosdoshmërisht nga kampi. Ata kanë më shumë gjasa të kërkojnë avokatë, të zvogëlojnë fitimet duke përdorur leva (duke marrë borxhe) dhe të krijojnë kompani holding në juridiksione me taksa të ulëta si Luksemburgu.
Vlerësimet e Julio López Laborda, profesor i ekonomisë publike në Universitetin e Zaragozës, sugjerojnë se 80% e aseteve të 1% më të pasurve nuk i nënshtrohen taksës mbi pasurinë. Ai thotë se përjashtimi i kompanive familjare mund të përfaqësojë një humbje për Thesarin prej rreth 2 miliardë eurosh, ndërsa kufizimi i taksës si përqindje e të ardhurave, i përmendur më sipër, mund të përbëjë edhe 2.5 miliardë euro të tjera të pambledhura.
Shkurtimi i shërbimeve publike me qëllim financimin e lehtësirave tatimore, ose thjesht balancimin e librave, mund të krijojë një lak fatal, sepse zvogëlon cilësinë e ofrimit të shërbimeve, duke minuar konsensusin nga i cili varet taksimi. Në Madrid, rënia e ofrimit të kujdesit shëndetësor nxiti pakënaqësi midis punëtorëve dhe krijoi një ndjesi se ofrimi privat ishte më efikas, thotë Ruiz. Ajo beson se taksa e solidaritetit ka ndihmuar në rindërtimin e besimit. “Ka shumë mbështetje qytetare pas saj. Ndihmon në perceptimin se sistemi është i drejtë.”
Deri më tani, nuk ka asnjë shenjë se kjo ka ndikuar në rritje. Spanja ishte ekonomia e madhe e përparuar me zgjerimin më të shpejtë në botë vitin e kaluar, duke tejkaluar edhe SHBA-në, me një PBB-në më të lartë prej 3.2%./The Guardian
SHIKO EDHE:
Dalin pamjet, si u ekzekutuan dy persona në Athinë, krimi nuk pyeti as për ‘të pafajshmit’
Assad flet nga Moska: S’e pata menduar kurrë dorëheqjen apo largimin, rusët më evakuan. Siria është në dorën e terroristëve
Kush janë emigrantët që mund t’i prekë plani i Trumpit për dëbime masive?
Frikësohet Europa! Bild: Shërbimet sekrete i druhen largimit të trupave amerikane (edhe nga Kosova)
Zbulohet koronavirusi i ri i lakuriqëve: Është i transmetueshëm te njerëzit!
Vajza e Xi Jinping prezanton për herë të parë vajzën (duke fshirë të gjitha fotot): Një sinjal për Uashingtonin?
